Czym są endorfiny? Co pobudza ich wydzielanie?

Czym są endorfiny?

Hormony szczęścia, czyli endorfiny, produkowane są w mózgu przez wyspecjalizowane grupy komórek nerwowych i gruczoł dokrewny zwany przysadką mózgową. Są agonistami receptorów opioidowych, do których endorfiny się przyłączają i powodują uczucia uniesienia, błogostanu i euforii. Są to substancje, które w pewnym sensie powodują uzależnianie od mechanizmów, które wpływają na wzrost ich poziomu. Uzależnienie to może być zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Dzięki endorfinom kobietom jest łatwiej znosić poród, gdyż radość z oczekiwania na ujrzenie potomka może w niewielkim stopniu złagodzić ból.

Badania na szczurach wykazały, że endorfiny wpływają przede wszystkim na te ośrodki mózgu, które związane są z emocjami i odczuwaniem przyjemności (układ limbiczny). W latach 60. ubiegłego wieku przeprowadzono nawet eksperyment, w którym drażniono elektrycznie te struktury ośrodkowego układu nerwowego odpowiedzialne za stan euforii. Okazało się, że szczury wolały paść z wycieńczenia, niż przerwać bodźce powodujące ekstazę.

Hormony szczęścia obniżają również stres, przez ich działanie na kortyzol będący hormonem tego nieprzyjemnego stanu.

Co wywołuje wzrost endorfin?

Endorfiny wydzielają się pod wpływem czynności, które powszechnie uważa się za przyjemne. Należą do nich m.in.:

• Śmiech – każdy niepohamowany wybuch śmiechu czy nawet chichot przyczynia się do uwolnienia dużej ilości endorfin. To dlatego po usłyszeniu zabawnego żartu czy historii, czujemy się bardziej odprężeni i zrelaksowani. Dokładnie tak samo dzieje się, gdy patrzymy na kogoś, kto się śmieje i „udziela” nam się jego nastrój. Nie bez kozery mówi się zatem, że śmiech to zdrowie.
• Jedzenie czekolady – słodki przysmak nie tylko jest źródłem magnezu (który pozytywnie wpływa na komórki nerwowe), ale także przyczynia się do podniesienia serotoniny i hormonu szczęścia. Ma to związek z obecnością w tym produkcie dużej ilości selenu i cynku, które usprawniają wydzielanie endorfin po zjedzeniu czekolady. Jednakże ze względu na dużą kaloryczność (zawartość tłuszczu i cukru) dietetycy zalecają jeść ją w ilościach kilku kostek tygodniowo.
• Pikantne potrawy – spożywanie ostrych posiłków pobudza receptory bólowe. Organizm, starając się szybko złagodzić ból, zaczyna wydzielać większą ilość hormonu szczęścia, który blokuje receptory opioidowe. Mają jednak one negatywny wpływ na błonę śluzową żołądka, dlatego spożywanie ich w dużej ilości nie jest zalecane.
• Relaks – wszystkie czynności, które kojarzone są z odpoczynkiem, wpływają na uwolnienie endorfin. Dla każdego może to znaczyć coś innego. Dla jednego będzie to przyjemny czas z książką, dla drugiego chwila odprężenia przy ulubionej muzyce, a dla jeszcze innego granie na ulubionych instrumencie czy zabawa z pupilem.

Przeczytaj również: Domowe SPA dla każdego. Jak urządzić domowy seans pielęgnacyjny?

• Seks – zbliżenie z ukochaną osobą to jedno z najlepszych źródeł endorfin.
• Alkohol – także napoje procentowe, spożywane w niewielkich ilościach, mogą przyczynić się do wzrostu hormonu szczęścia.
• Wysiłek fizyczny – trening na siłowni, bieganie, joga, tańce czy jazda na rowerze to sposoby na podniesienie sobie poziomu tak potrzebnego wszystkim hormonu. U każdego uczucie szczęścia będzie pojawiało się po innym rodzaju wysiłku. Jedni będą potrzebowali do tego solidnego, wyciskającego siódme poty treningu, a dla drugich w pełni satysfakcjonujący będzie pilates czy joga. Często mówi się o euforii sportowej, która prawdopodobnie przyczynia się do powstawania mechanizmu uzależnienia od aktywności fizycznej.
• Słońce – wielu ludzi odczuwa przyjemność i znaczną poprawę nastroju w sezonie wiosennym i letnim, ze względu na promieniowanie słoneczne.

Zainteresuje Cię: Jak radzić sobie ze stresem – sposoby, wskazówki

Niedobór endorfin

Ze względu na to, że endorfiny powodują lepsze samopoczucie, uczucie szczęścia i sprzyjają relaksowi, to ich niedobór może być przyczyną kilku schorzeń. Może być to związane zarówno z brakiem odczuwania przyjemności, jak i z nasilonym odczuwaniem bólu. Jest to jednak nadal hipoteza, która wymaga weryfikacji. Uważa się jednak, że niedobór hormonu szczęścia może przyczyniać się do pojawienia się depresji, przewlekłych bólów głowy oraz fibromialgii (choroba reumatyczna tkanek miękkich o charakterze niezapalnym).